لارنس فون ترییه (+)
گفتگوی استفان دلورم، سردبیر کایه دو سینما، با لارنس فون ترییه دربارهی فیلم ملانکولیا گفتگوی جذابیست که در اولین شمارهی فصلنامهی فیلمخانه چاپ شده است. بخش کوتاهی از آنرا اینجا میآورم:
لذت مالیخولیا
گفتگو با لارس فون ترییه
استفان دلورم، مجله «کایه دو سینما»، شمارهی 669 ، ژوییه و اوت 2011
ترجمه: مسعود منصوری
در کنفرانس خبری فیلم، خود را اینطور توصیف میکنید: «ما مالیخولیاییها…»
بله، من خودم را مالیخولیایی میدانم، همه همینطورند البته با درجات متفاوت. جالب است که هنر مورد علاقهی من که آن را هنر ناب میدانم یعنی موسیقیهای جَز، گاسپل و بلوز با مالیخولیا مرتبط است، چیزی که به یک زمینِ حاصلخیز میماند. من یک دوره افسردگی را پشت سر گذاشتم و به نظرم مالیخولیا نیروی مثبت افسردگی است، مالیخولیا هدیهی افسردگیست. اما فکر میکنم در این فیلم به اندازهی کافی در مالیخولیا عمیق نشدم.
خیلی عمیق نشدید؟ شما نهیلیسمِ مالیخولیا را نشان میدهید. این تیرهترین فیلم شماست.
کارِ دشواریست چون تا حالا خیلی در استفاده از رمانتیسم زیادهروی شده است. امیدوارم این نظرِ شما برآمده از چیزی که در فیلم میبینید باشد ولی میترسم که… این فیلم خیلی هم ساده باشد. الان دارم فیلم دیگری مینویسم که خیلی درهم وبرهم است، با یک دنیا چیزهای همزمان، تقریبا بدون خط روایی، بامزه میشود.
به نظر شما ملانکولیا چه چیز کم دارد؟
نمیدانم. این یک حس است. احساس میکنم که فیلمِ بیحالیست. وقتی تماشایش میکنم دوستش دارم ولی… گفتنش برای من دشوارست چون وقتی فیلمی را تمام میکنیم، تا انتها رفتهایم و از دستش خلاص شدهایم. هر چند میدانم کسانی که ارتباط محکمی با مالیخولیا دارند و آن را درونشان حس میکنند، فیلم را دوست خواهند داشت. مهم هم همین است.
به نظرتان ملانکولیا با فیلمهای قبلیتان فرق دارد؟
بله، این فیلم به یک فیلمِ واقعی شبیهترست. فیلمی که هر کس دیگری هم میتوانست آن را بسازد.
این ایدهی بامزه ایست… میگویید که این فیلم ساده است. ولی ملانکولیا هم ساده و هم کامل است، میخواهد همه چیز را ویران کند.
بله، من باید راهی برای نشان دادن این ویرانی پیدا میکردم و همینطور همهی لذتی که در این ویرانی هست. جاستین این سیاره را صدا میزند، آن را فرا میخواند. لذتی در مصیبت وجود دارد. این یکی از دادههای مالیخولیاست: لذت در رنج. همه چیز را به این طرف و آن طرف کشاندن و ویران کردن، وسوسهانگیز است. تام کریستنسن، شاعر دانمارکی، مصرعی دارد با این مضمون : « ما میلی داریم به غرق شدن، به کشتار و به مرگی خشن ». من آن را کاملا درک می کنم.
پس خیلی دانمارکی ست؟
بله! دانمارک کشور کِسِل کنندهای است. باید اتفاقی بیفتد! مبتلا به مالیخولیا میل به فاجعه دارد و لذتی در این فاجعه هست. یکی از معالجان میگفت که مالیخولیاییها در هنگام بروز فاجعه بسیار منطقی رفتار میکنند چون آن را قبلا به دفعات تجربه کردهاند و به آن عادت دارند.
….